Verjaardagen

Naar mate ik ouder word, merk ik dat er dingen zijn die ik vergeet, zoals een tv programma van vroeger of een acteur in een film. Er komt dan ergens een foto voorbij van een personage uit een serie of film die ik herken, maar geen idee meer heb waarvan. En omdat de mensen in mijn omgeving ook oude worden merk ik dat ik niet de enige ben met dit probleem. Maar er is iets dat zich in mijn geheugen nestelt en daar voor altijd blijft hangen; een datum.

Vriendin

Vooral verjaardagen komen iedere keer weer naar boven. En het maakt niet uit van wie, (oud) collega’s, familie, vrienden. Heel vaak zeg ik dan ‘vandaag is die jarig’ of ‘vandaag had die jarig geweest.’ Door deze constante confrontatie met vaak mensen uit het verleden blijven ze op een of andere manier bij me. Eigenlijk is dat geen probleem nou ja, in de meeste gevallen. Maar ik vraag mezelf ook vaak af wat ik met die informatie moet. Waarom herinner ik me de verjaardag van een collega die ik al ruim 40 jaar niet meer gezien heb?

In sommige gevallen ga ik in gedachten weer even terug naar de tijd dat ik de persoon in kwestie bewust meemaakte. Zo ook vandaag. Vandaag zou een vriendinnetje van vroeger jarig zijn geweest, Yvonne. Ze woonde bij ons in de buurt en we gingen samen naar de kleuterschool en daarna naar de lagere school. Daarna zijn we ‘uit elkaar gegaan’. Ruzie vind ik een groot woord, maar ik had redenen om het contact te verbreken. Jaren later vonden we elkaar weer via Hyves. We spraken af om een keer ergens iets te gaan drinken en bij te kletsen, maar dat is er nooit van gekomen. 30 Maart 2012 is ze overleden. En ondanks dat we elkaar toen al ruim 30 jaar niet meer gezien hadden, deed me dat meer dan ik had gedacht. Ik ben er echt wel een tijdje van slag van geweest. Want met haar overlijden verdwenen ook onze gezamenlijke herinneringen, een stukje van mijn kindertijd.

Geheugen

Het is natuurlijk logisch dat sommige mensen van wie ik een verjaardag herinner, er niet meer zijn. Niet iedereen loopt gelijk op met mijn leven. Maar met de jaren worden er wel steeds meer. Misschien is het daarom dat die data zo vasthouden in mijn hoofd; ze zijn als bakens waarop herinneringen zich vastgrijpen, ankers die voorkomen dat het verleden totaal vervaagt. Soms voelt het alsof ieder van die verjaardagen een verhaal oproept, een klein venster naar een tijd die anders allang zou zijn verdwenen in de nevels van het geheugen. Ik vraag me soms af of anderen dit ook zo ervaren—of data in hun hoofd net zo hardnekkig blijven kleven, en of ze, net als ik, bij iedere naam op de onzichtbare kalender even stilstaan en in gedachten terugreizen.

Het is een wonderlijk fenomeen: hoe sommige herinneringen vervagen tot schimmen, terwijl andere, soms zo onverwacht, springlevend blijven door iets eenvoudigs als een datum. Misschien is het een manier van het brein om grip te houden op wie we zijn geweest en op de mensen die ons hebben gevormd. Of misschien is het gewoon een melancholiek trekje, een zacht verlangen naar verbinding, zelfs met diegenen die al lang uit ons leven zijn verdwenen.